Dịch tả lợn chưa dứt, bệnh “ý thức” đã lây lan

Dịch tả lợn đang bùng phát gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi. Trong khi toàn ngành, toàn dân đang căng mình chống dịch thì vẫn còn những người vì lợi ích nhỏ nhoi mà tuồn lợn bệnh ra ngoài, thậm chí thẳng tay ném xác lợn xuống kênh mương, tiếp tay cho mầm bệnh lây lan.

Lực lượng chức năng đang tiến hành trục vớt xác lợn bị vứt trôi nổi trên kênh mương

Vì lợi ích nhỏ, bỏ mục tiêu chung

Dịch tả lợn Châu Phi đang bùng phát, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước hiện ghi nhận 926 ổ dịch tại 34 tỉnh, thành phố. Hơn 330.000 con lợn (chiếm khoảng 0,9% tổng đàn) buộc phải tiêu huỷ. Dịch chủ yếu xảy ra ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa xâm nhập vào hệ thống doanh nghiệp. Đáng chú ý, số ổ dịch tăng mạnh trong tháng 7/2025 nhưng có xu hướng giảm từ đầu tháng 8.

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu kiện toàn hệ thống thú y từ Trung ương tới cơ sở, xác định rõ trách nhiệm từng cấp, bảo đảm nhân lực và nguồn lực phòng dịch. Đồng thời, phải xử lý nghiêm hành vi phát tán dịch bệnh, tăng cường kiểm tra giết mổ, vận chuyển, kiểm soát biên giới và hỗ trợ người chăn nuôi khắc phục thiệt hại.

Quy định đã rõ, chế tài đã có, nhưng vẫn còn những hộ chăn nuôi vì lợi ích nhỏ nhoi mà bất chấp, tìm cách tuồn lợn chết ra ngoài, vứt xác xuống kênh mương, hoặc bán tháo số lợn còn lại. Chính những hành vi thiếu ý thức này không chỉ phá hoại nỗ lực chống dịch, mà còn gieo rắc thêm một thứ “dịch bệnh” khác, đấy là bệnh “ý thức”.

Lực lượng chức năng hành thu giữ số thịt lợn bị nhiễm bệnh đang chuẩn bị tuồn ra thị trường

Tại Thanh Hóa, vào đầu tháng 8/2025, Công an tỉnh đã tạm giữ hình sự 4 nghi phạm liên quan đến hành vi thu mua lợn bệnh từ các ổ dịch tả lợn châu Phi để giết mổ và đưa ra thị trường. Lực lượng chức năng thu giữ hơn 1,6 tấn thịt heo không có giấy tờ kiểm dịch; kết quả xét nghiệm cho thấy toàn bộ đều dương tính với vi rút dịch tả lợn châu Phi.

Không chỉ có vậy, trong thời gian dịch bệnh đang diễn biến phức tạp thì địa phương này cũng liên tục phát hiện xác lợn chết vứt trôi nổi trên các dòng sông, kênh mương. Có thời điểm lực lượng chức năng đã phát hiện, trục vớt và xử lý hơn 160 xác lợn chết chỉ trong vài ngày.

Ông Lê Bá Khoát, trú tại thôn Lai Thịnh, xã Trung Chính bức xúc: “Cả nước thì đang căng mình chống dịch, chính quyền và các sở ban ngành đang chạy đôn chạy đáo tìm cách phun thuốc, khử khuẩn chỗ có dịch mà vẫn có những người vô ý thức vứt xác lợn trôi nổi xuống sông”.

Cũng theo ông Khoát, từ khi dịch Tả lợn Châu Phi bùng phát đến nay, ông đã 2 lần chứng kiến và trực tiếp vớt xác lợn lên đào hố, rắc vôi rồi chôn theo quy định.

Thực tế cho thấy, hành vi che giấu dịch, tẩu tán lợn đã nhiễm bệnh không thể giúp các chủ chăn nuôi hay cơ sở giết mổ “gỡ gạc” được gì, mà ngược lại chỉ khiến dịch bệnh lây lan nhanh hơn, thiệt hại nặng nề hơn cho chính họ và cộng đồng. Lợi ích nhỏ nhoi trước mắt không thể đánh đổi bằng sức khỏe cộng đồng, an toàn thực phẩm và cả ngành chăn nuôi.

Tính đến 12/8, dịch tả lợn đã bùng 115/166 xã, phường trên địa bàn Thanh Hóa, tiêu hủy hơn 24.000 con lợn, tổng trọng lượng hơn 1.540 tấn.

Do vậy, muốn dập dịch tả lợn châu Phi, cần dập tắt song song một loại “dịch bệnh” khác đấy chính là bệnh “ý thức”. Nếu không, nỗ lực của cả xã hội sẽ bị phá hỏng chỉ vì những hành vi thiếu trách nhiệm, vô cảm và bất chấp pháp luật.

Ông Vi Văn Thịnh, chủ cơ sở nuôi lợn tại thôn Tân Quang, xã Thanh Kỳ phân tích: “Người chăn nuôi chúng tôi ai cũng thiệt hại khi dịch bùng phát, nhưng càng giấu dịch, càng tẩu tán lợn bệnh thì chỉ tự hại mình. Một con lợn bán tháo được vài trăm nghìn, nhưng nếu để dịch lan rộng thì cả đàn mất trắng, chưa kể ảnh hưởng đến cả làng, cả xã. Phải coi chống dịch là trách nhiệm chung, không ai được phép coi thường.”

Tẩy dịch từ trong ý thức

Khống chế dịch bệnh không chỉ là chuyện của thuốc men, kiểm dịch hay tiêu huỷ, mà quan trọng hơn cả là ý thức của từng người dân. Khi chính quyền và Nhân dân chung sức, đồng lòng, dịch bệnh sẽ được dập nhanh, thiệt hại giảm đáng kể. Thế nhưng, chỉ vì lợi ích, nhiều hộ chăn nuôi vẫn sa vào cảnh “tham bát, bỏ mâm”, vô tình tiếp tay cho mầm bệnh lây lan.

Nhìn lại khứ, vào năm 2019, khi lần đầu tiên dịch tả lợn Châu Phi xuất hiện và bùng phát tại nước ta. Với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ và địa phương đã tạo được sự đồng thuận của người dân trong việc dập dịch. Tuy nhiên cũng phải mất hơn 1 năm sau chúng ta mới ổn định được dịch bệnh. Theo thống kê, trong đợt dịch đó, toàn nước phải tiêu hủy hơn 5,9–6 triệu con lợn, ước tính thiệt hại trên 5.000 tỷ đồng.

Hiện nay các cơ sở chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã chủ động phun thuốc, khử trùng cho chuồng trại

Để nhanh chóng dập dịch, hầu hết các tuyến đường thường xuất hiện các trạm kiểm soát động vật do cán bộ thú y phối hợp an ninh khu vực phụ trách. Cách triển khai vừa phòng vừa chống đã phát huy hiệu quả, giúp kiểm soát việc vận chuyển, giết mổ và hạn chế tối đa tình trạng lợn bệnh tuồn ra ngoài.

Ông Lê Duy Tĩnh, Chánh văn phòng xã Thanh Kỳ cho biết: “Năm 2019, khi còn là Phó Chủ tịch xã Thanh Tân, chúng tôi quyết tâm dập dịch, hạn chế thiệt hại nên lập ngay các chốt kiểm dịch trên trục đường chính, bố trí lực lượng trực 24/24. Nhờ sự phối hợp đồng bộ và ý thức chấp hành của người dân, địa phương đã sớm khống chế được dịch, giảm thiệt hại cho bà con”.

Cũng theo ông Tĩnh, điều đáng lo ngại nhất hiện nay không phải thiếu thuốc hay thiếu lực lượng, mà chính là sự thiếu ý thức của một bộ phận người dân: “Có hộ chăn nuôi tìm cách giấu dịch, bán chạy lợn bệnh hoặc vứt xác bừa bãi ra môi trường. Những hành vi đó chẳng khác nào gieo họa cho cộng đồng. Một vài đồng lời trước mắt không thể so được với hậu quả cả làng, cả xã, thậm chí cả ngành chăn nuôi phải gánh. Với những trường hợp này, cần phải xử lý thật nghiêm để răn đe, nếu không thì mọi nỗ lực chống dịch sẽ bị phá hỏng.”

Từ những lần phòng chống, dập dịch trước đó cho thấy, càng che giấu dịch, càng tìm cách tẩu tán lợn bệnh thì chỉ tự đẩy mình và cộng đồng vào thiệt hại lớn hơn. Mỗi hộ chăn nuôi, mỗi người dân cần nhận thức rằng lợi ích trước mắt không thể đánh đổi bằng sức khỏe cộng đồng, an toàn thực phẩm và cả tương lai ngành chăn nuôi.

Chỉ khi “dịch ý thức” được tẩy sạch, nỗ lực của Chính phủ và toàn xã hội mới có thể phát huy trọn vẹn, đưa dịch bệnh nhanh chóng được kiểm soát và hạn chế thấp nhất thiệt hại. Bởi dịch bệnh nào rồi cũng có thuốc để phòng, để chữa, nhưng “dịch ý thức” mà không tự giác dập tắt thì sẽ còn tái phát, còn nguy hiểm hơn cả dịch bệnh ở đàn lợn.

Hà Khải

Nguồn: https://doanhnghiepkinhtexanh.vn/